Μεγάλη Εβδομάδα: Τι γιορτάζουμε κάθε μέρα

Μεγάλη Εβδομάδα – Τι γιορτάζουμε κάθε μέρα: Μεγάλη Δεύτερα, Μεγάλη Τρίτη, Μεγάλη Τετάρτη, Μεγάλη Πέμπτη, Μεγάλη Παρασκευή, Μεγάλο Σάββατο, Κυριακή του Πάσχα

Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών, ονομάζεται κατά το χριστιανικό εορτολόγιο η τελευταία εβδομάδα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Η Μεγάλη Εβδομάδα αρχίζει από την Κυριακή των Βαΐων και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο και είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη του Ιησού Χριστού. Ο Όρθρος κάθε ημέρας της Μεγάλης Εβδομάδας ψάλλεται το βράδυ της προηγούμενης ημέρας. Έτσι ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας ψάλλεται το βράδυ της Κυριακής των Βαϊων, οπότε και ξεκινάει η Μεγάλη Εβδομάδα.

Η εβδομάδα πριν το Πάσχα ονομάστηκε Μεγάλη από τους πρώτους κιόλας χριστιανικούς αιώνες κι αυτό γιατί, όπως μας εξηγεί ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, μεγάλα και κοσμοσωτήρια γεγονότα συνέβησαν στη διάρκειά της. Κέντρο αυτών των γεγονότων είναι βεβαίως τα άγια και άχραντα Πάθη, η θεόσωμη Ταφή και η ένδοξη Ανάσταση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

Μεγάλη Δεύτερα – Τι γιορτάζουμε

Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ του Παγκάλου και στην άκαρπη συκιά, που την καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε με έναν Του λόγο.

Ο Ιωσήφ, 11ος υιός του Πατριάρχη Ιακώβ, προεικονίζει με την περιπέτειά του -που πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο- τον ίδιο τον Χριστό και το πάθος Του. Ο Δίκαιος Ιωσήφ υπήρξε αδάμας αρετής, γι’ αυτό και ο Ιακώβ τον ξεχώριζε από τα άλλα παιδιά του. Τα αδέλφια του, που τον μισούσαν, σχεδιάζουν να τον βγάλουν από την μέση. Αρχικά τον έριξαν σ’ ένα λάκκο, κι’ έπειτα αποφάσισαν να τον πουλήσουν σε κάποιους Ισμαηλίτες αντί 30 νομισμάτων, κι έτσι φεύγει στην Αίγυπτο ως δούλος. Στην Αίγυπτο πουλήθηκε στον αρχιμάγειρα του Φαραώ, Πετεφρή. Από την ώρα που μπήκε στο σπίτι του Πετεφρή “ευλόγησεν Κύριος τον οίκον του Αιγυπτίου δια Ιωσήφ…”. Ο νεαρός Ιωσήφ κέρδισε την εύνοια του κυρίου του και σε σύντομο χρόνο ανήλθε στο αξίωμα του αντιβασιλέως της Αιγύπτου! Στη μεγάλη αυτή θέση τον βρήκαν τα αδέλφια του και ο γέροντας πατέρας του. Έτσι, όπως τονίζει ο υμνογράφος: “ο σώφρων και σεμνός Ιωσήφ παρουσιάστηκε δίκαιος ηγεμόνας και τροφοδότης του λαού, πόσο καλή θημωνιά, πόσο ωραίος είναι ο σωρός των καλών έργων!”.

Το περιστατικό της άκαρπης συκιάς που ξέρανε ο Χριστός, συμβολίζει την Συναγωγή των Εβραίων και γενικά την ζωή του Ισραηλιτικού λαού που ήταν άκαρποι από καλά έργα.

Το πρωί της Μεγάλης Δευτέρας τελείται Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων “Τον νυμφώνα Σου βλέπω, Σωτήρ μου Κεκοσμημένον…”. Το βράδυ τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου.

Ακολουθίες του Νυμφίου

Επειδή το πρώτο τροπάριο που ψάλλεται την ημέρα αυτή και επαναλαμβάνεται τις δυο επόμενες ημέρες είναι το κατανυκτικότατο: “Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός…”, εμπνευσμένο από την παραβολή των δέκα Παρθένων, γι’ αυτό οι Ακολουθίες της Μεγάλης Δευτέρας, Τρίτης και Τετάρτης λέγονται “Ακολουθίες του Νυμφίου“.

Μεγάλη Τρίτη – Τι γιορτάζουμε

Η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη σε δύο παραβολές, των δέκα παρθένων και των ταλάντων.

Η παραβολή των δέκα παρθένων μας διδάσκει να είμαστε έτοιμοι και γεμάτοι από πίστη και φιλανθρωπία.

Η παραβολή των 10 παρθένων, που διαβάζεται την Μεγάλη Τρίτη, έρχεται να τονίσει ότι ο Νυμφίος Χριστός έρχεται την εβδομάδα αυτή, για να μπει θριαμβευτικά στον Νυμφώνα του Ουρανού. Η παραβολή αυτή μιλάει για όσα πρόκειται να συμβούν σχετικά με την Βασιλεία των Ουρανών και θα είναι όμοια με εκείνα που συνέβησαν στις 10 παρθένες. Κατά την συνήθεια της εποχής, λοιπόν, οι 10 παρθένες βγήκαν έξω μέσα στη νύχτα με τα φανάρια τους και περίμενα να υποδεχθούν τον Νυμφίο. Οι ώρες όμως περνούσαν και ο Νυμφίος αργούσε να φανεί. Τα φανάρια τους έσβησαν και οι παρθένες αποκοιμήθηκαν.

Τότε ξαφνικά μέσα στη νύχτα ακούστηκε μια φωνή να λέει: “Ιδού ο Νυμφίος έρχεται…” και όλες ξύπνησαν αμέσως. Όμως μόνο οι πέντε (φρόνιμες) άναψαν τις λαμπάδες τους και ήταν έτοιμες για την υποδοχή, προβάλλοντας δηλαδή το φως των καλών τους έργων. Οι άλλες πέντε (μωρές), ζητούσαν να πάρουν λάδι από τις φρόνιμες, μα το λάδι δεν έφθανε και τότε έφυγαν για να αγοράσουν λάδι. Εν τω μεταξύ, έφθασε ο Νυμφίος, και οι πέντε φρόνιμες παρθένες μπαίνουν μαζί Του στο Νυμφώνα. Μετά από λίγη ώρα έφθασαν και οι άλλες πέντε, μα ήταν ήδη αργά, η πόρτα είχε κλείσει. Κλείσθηκαν για πάντα έξω από την πόρτα του Παραδείσου. Γι’ αυτό ο Κύριος μας τονίζει: “Γρηγορείτε”.

Επίσης, η Μεγάλη Τρίτη είναι για την Εκκλησία αφορμή να θυμηθούμε την παραβολή των ταλάντων. Η παραβολή των ταλάντων μας διδάσκει να είμαστε εργατικοί και πρέπει να καλλιεργούμε και να αυξήσουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα. Κάποιος άρχοντας πραγματοποιεί ένα μακρινό ταξίδι, και πριν φύγει μοιράζει στους δούλους του τμήματα από την περιουσία του. Στον ένα δίνει πέντε τάλαντα, στον άλλο δύο, στον τρίτο ένα. Μετά την επιστροφή του οι δούλοι του δίνουν λογαριασμό. Αυτός που πήρε πέντε τάλαντα, εργάστηκε και παραδίδει συνολικά δέκα, αυτό που πήρε δύο παραδίδει τέσσερα, ενώ αυτός που πήρε ένα, το επιστρέφει, διότι θεωρεί ότι ο κύριος του είναι σκληρός και θέλει να θερίσει εκεί που δεν έσπειρε. Τότε ο άρχοντας διατάσσει να του πάρουν το τάλαντο και να το δώσουν σ’ αυτόν που έχει τα δέκα και να τον τιμωρήσουν, αποκόπτοντάς τον ουσιαστικά από την κοινωνία με τους άλλους!

Το πρωί της Μεγάλης Τρίτης, τελείται Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, ενώ το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης, κατά την Ακολουθία του Νυμφίου με κατάνυξη οι χορωδίες των Ναών αποδίδουν τους ύμνους καθώς και το τροπάριο της Κασσιανής “Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή,… μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν, οδυρομένη μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει”.

Τονίζεται ότι πόρνη δεν ήταν η Κασσιανή, η ποιήτρια, αλλά η ηρωίδα του ποιήματός της, η γυναίκα δηλ. που άλειψε με μύρα τον Κύριο.

Μεγάλη Τετάρτη – Τι γιορτάζουμε

Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας, που μετανόησε, πίστεψε στον Χριστό και άλειψε τα πόδια Του με μύρο.

Την Μεγάλη Τετάρτη η Εκκλησία μνημονεύει την πόρνη γυναίκα που αλείφει με μύρο τον Χριστό. Η πράξη αυτή της γυναίκας δείχνει την αγάπη και την ταπείνωσή της. Το γεγονός διαδραματίσθηκε λίγο πριν το πάθος του Κυρίου, στο σπίτι του Σίμωνα Φαρισαίου, όπου είχε προσέλθει να συμφάγει μαζί του ο Ιησούς. Ξαφνικά άνοιξε η πόρτα, και μια νέα γυναίκα εμφανίστηκε κρατώντας στα χέρια της ένα αλαβάστρινο βάζο με μύρο, πλησίασε τον Ιησού και με ανείπωτη συγκίνηση αδειάζει το πολύτιμο μύρο στα πόδια Του και τα σκουπίζει με τα μαλλιά της. Ήταν τόσο αμαρτωλή, που και μόνο η παρουσία της προκαλούσε απέχθεια. Ασφαλώς θα είχε πολλά να πει η μετανοούσα αυτή γυναίκα μπροστά στο Χριστό, που συγχωρεί όλες τις αμαρτίες, όμως σταματά εδώ και σιωπά. Μόνο τα μάτια της τρέχουν ασταμάτητα με δάκρυα μετανοίας. Από το στόμα του Ιησού άκουσε ότι “αφέωνται αι αμαρτίαι αυτής αι πολλαί, ότι ηγάπησε πολύ”.

Την ημέρα αυτή επιτελούμε ανάμνηση και άλλων δύο γεγονότων. Της συγκλήσεως του Συνεδρίου των Ιουδαίων για καταδίκη του Χριστού και της αναχωρήσεως του Ιούδα προς τους Αρχιερείς με τους οποίους συμφώνησε την προδοσία. Για τον λόγο αυτό καθιερώθηκε η νηστεία της Τετάρτης).

Το απόγευμα της Μεγάλης Τετάρτης και πριν από την ακολουθία του Νυμφίου τελείται στους Ιερούς Ναούς το Μυστήριο του Ιερού Ευχελαίου.

Μεγάλη Πέμπτη – Τι γιορτάζουμε

Την Αγία και Μεγάλη Πέμπτη εορτάζουμε τον Ιερό Νιπτήρα, το Μυστικό Δείπνο, την Προσευχή στο Όρος των Ελαίων και την Προδοσία. Τις τέσσερις αυτές πράξεις μας προβάλλει η Αγία μας Εκκλησία, οι οποίες έγιναν η μία μετά την άλλη το ίδιο βράδυ.

Ο Ιησούς σκύβει και πλένει τα πόδια των μαθητών του, ταπεινά σαν δούλος, ψιθυρίζοντας “ουκ ήλθον διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι”.

Έπειτα, στο Μυστικό Δείπνο, ο Χριστός συντρώγει με τους μαθητές Του. Εκεί έγινε η παράδοση των φρικτών Μυστηρίων, η προσφορά της Θείας Κοινωνίας στους ανθρώπους. “Τούτο εστί το Σώμα μου το υπέρ υμών διδόμενον· τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν· ωσαύτως και το ποτήριον μετά το δειπνήσαι λέγων· τούτο το ποτήριον η καινή διαθήκη εν τω αίματί μου, το υπέρ υμών εκχυνόμενον…”. Τους λέει ότι θα σταυρωθεί και ότι κάποιος θα τον προδώσει.

Έπειτα ο Ιησούς, μέσα στο σκοτάδι της νύχτας εκείνης, πηγαίνει στο όρος των Ελαιών με τους μαθητές του και προσεύχεται γεμάτος αγωνία. “Πάτερ, ει βούλει παρενεγκείν τούτο το ποτήριον απ’ εμού· πλην μη το θέλημά μου, αλλά το σον γινέσθω”. Πατέρα, αν θέλεις, απομάκρυνε αυτό το ποτήρι από εμένα. Όμως όχι το θέλημά μου, αλλά το δικό σου να γίνει. Φανερώθηκε τότε σ’ Αυτόν άγγελος από τον ουρανό που τον ενίσχυε. Και επειδή έπεσε σε αγωνία, εντονότερα προσευχόταν. Και έγινε ο ιδρώτας του σαν θρόμβοι αίματος που κατέβαιναν στη γη…

Τέλος, ακολουθεί το γεγονός της προδοσίας του Ιούδα. Έχει πολλές προδοσίες να παρουσιάσει η ιστορία, καμία όμως δεν μπορεί να συγκριθεί σε κακότητα και δολιότητα, με εκείνη που διέπραξε ο μαθητής του Ιησού, ο Ιούδας, ο οποίος για 30 αργύρια, έγινε σύμβολο κακίας, αχαριστίας και διεφθαρμένης ψυχής.

Την Μεγάλη Πέμπτη, τελείται η Ακολουθία των Παθών, διαβάζονται τα δώδεκα Ευαγγέλια και γίνεται η τελετή της Σταύρωσης του Χριστού.

Τα δώδεκα Ευαγγέλια είναι οι δώδεκα σχετικές με το Πάθος του Κυρίου περικοπές, από τις περιγραφές των τεσσάρων Ευαγγελιστών. Μεταξύ πέμπτου και έκτου Ευαγγελίου, λιτανεύεται εντός του Ναού ο Εσταυρωμένος και τοποθετείται στο μέσο για προσκύνηση.

Μεγάλη Παρασκευή – Τι γιορτάζουμε

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη και στη Σταύρωση. Γίνεται η περιφορά του Επιταφίου.

Η Μεγάλη Παρασκευή, είναι ημέρα απόλυτης αργίας και νηστείας. Σχεδόν ολόκληρη η μέρα, αφιερώνεται στην Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου και στην Ακολουθία του Επιταφίου.

Την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί οι καμπάνες των Ναών κτυπούν πένθιμα και το μεσημέρι γίνεται η Αποκαθήλωση και εκτίθεται σε προσκύνημα η χρυσοΰφαντη παράσταση του νεκρού Ιησού. Το βράδυ γίνεται η περιφορά των Επιταφίου.

Μεγάλο Σάββατο – Τι γιορτάζουμε

Το Μεγάλο Σάββατο είναι αφιερωμένο στην Ταφή του Χριστού και στην Εις Άδου Κάθοδο.

Το Μεγάλο Σάββατο πρωί γίνεται ο Εσπερινός του απογεύματος, δηλ. του Πάσχα, μαζί με τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Έχει αναστάσιμο χαρακτήρα και ο λαός την ονομάζει πρώτη Ανάσταση.

Τα μεσάνυχτα τελείται η Ακολουθία της Αναστάσεως, ψάλλεται το “Δεύτε λάβετε φως“, και οι πιστοί λαμβάνουν το Άγιο φως.

Κυριακή του Πάσχα – Τι γιορτάζουμε

Πάσχα… Η Εορτή των Εορτών! Και η Πανήγυρις των Πανηγύρεων! Είναι η Ανάστασις του Χριστού! Χριστός Ανέστη!

Την Κυριακή του Πάσχα ψάλλεται ο Εσπερινός της Αγάπης και ακούγεται το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο “ούσης οψίας τη ημέρα εκείνη τη μια τω Σαββάτω των θυρών κεκλεισμένων”, σε πολλές γλώσσες κατά το έθος (έθιμο).

Από την Κυριακή του Πάσχα και για 40 ημέρες οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί χαιρετούν ο ένας τον άλλον λέγοντας “Χριστός Ανέστη” και απαντώντας “Αληθώς Ανέστη“.