Η Ελλάδα και η Ουκρανία υπέγραψαν κρίσιμες ενεργειακές συμφωνίες: ΔΕΠΑ–Naftogaz για αμερικανικό LNG και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ–UkrHydroEnergo για νέο έργο αντλησιοταμίευσης.
Σε νέα φάση στρατηγικής συνεργασίας εισέρχονται Ελλάδα και Ουκρανία, μετά τη συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Μέγαρο Μαξίμου. Το επίκεντρο των επαφών βρέθηκαν οι ενεργειακές συμφωνίες που υπογράφηκαν, οι οποίες δημιουργούν έναν νέο σταθερό διάδρομο τροφοδοσίας από τον ελληνικό νότο προς την ουκρανική αγορά.
Η συμφωνία ΔΕΠΑ – Naftogaz για αμερικανικό LNG στην Ουκρανία
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, υπεγράφη δήλωση προθέσεων ανάμεσα στη ΔΕΠΑ (Δημόσια Επιχείρηση Αερίου) και τη Naftogaz για την προμήθεια αμερικανικού LNG. Η τροφοδοσία θα πραγματοποιηθεί από τον Δεκέμβριο του 2025 έως τον Μάρτιο του 2026 και στοχεύει στην κάλυψη των άμεσων ενεργειακών αναγκών της Ουκρανίας ενόψει των δύσκολων χειμερινών μηνών.
Η υπογραφή της συμφωνίας από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΔΕΠΑ Εμπορίας, Κωνσταντίνο Ξιφαρά, και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Naftogaz Sergii Koretskyi, έγινε παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου και της Πρέσβειρας των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, υπογραμμίζοντας τον τριμερή χαρακτήρα της συνεργασίας. Το LNG θα φτάνει στην Ουκρανία μέσα από τον υπό διαμόρφωση Κάθετο Ενεργειακό Διάδρομο, ο οποίος ενισχύει τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας της Ουκρανίας.
Στο πλαίσιο της μελλοντικής συμφωνίας, προβλέπεται η μεταφορά ποσοτήτων Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω του “Route 1”, που διατίθεται από κοινού από τους Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς (TSOs) της Ελλάδας (ΔΕΣΦΑ), της Βουλγαρίας (Bulgartransgaz), της Ρουμανίας (Transgaz), της Μολδαβίας (VestMoldTransgaz) και της Ουκρανίας (GTSOU).
Η ενεργοποίηση του Κάθετου Διαδρόμου
Ο Πρωθυπουργός έκανε ειδική αναφορά στη λειτουργική ενεργοποίηση του Κάθετου Διαδρόμου που συνδέει την Ελλάδα με την Ουκρανία μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας. Ο διάδρομος αξιοποιεί τις ενεργειακές υποδομές της Αλεξανδρούπολης και της Ρεβυθούσας, καθιστώντας την Ελλάδα σημείο-κλειδί για τη μεταφορά αμερικανικού LNG προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Ο Μητσοτάκης τόνισε ότι η Ελλάδα εξελίσσεται πλέον σε «πάροχο ενεργειακής ασφάλειας» για την Ουκρανία, ενώ οι νέες υποδομές συμβάλλουν στον ευρύτερο στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πλήρη απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Η συμφωνία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – UkrHydroEnergo
Σημαντική ήταν επίσης η συμφωνία ανάμεσα στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και την ουκρανική UkrHydroEnergo για την υλοποίηση έργου αντλησιοταμίευσης που θα ενισχύσει τη σταθερότητα του ουκρανικού ενεργειακού συστήματος.
Πρόκειται για ένα έργο που θα προσφέρει κρίσιμη υποστήριξη στην ηλεκτροπαραγωγή και την ανθεκτικότητα του δικτύου, ειδικά υπό τις πιεστικές συνθήκες του πολέμου.
Η στρατηγική διάσταση των συμφωνιών
Οι νέες ενεργειακές συμπράξεις εντάσσονται στη γενικότερη προσπάθεια για ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, την οποία η Ελλάδα δηλώνει έτοιμη να στηρίξει όχι μόνο ενεργειακά, αλλά και με ελληνικές εταιρείες σε τομείς όπως κατασκευές, ψηφιοποίηση, υγεία και προστασία πολιτιστικών μνημείων.
Παράλληλα, η Ελλάδα συνεχίζει να υποστηρίζει την ευρωπαϊκή πορεία της Ουκρανίας και να εφαρμόζει πλήρως το πλαίσιο κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Αναλυτικά η δήλωση του Έλληνα Πρωθυπουργού:
“Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, αγαπητέ Volodymyr, με χαρά σας υποδέχομαι και πάλι στην Αθήνα. Θέλω εξαρχής να εκφράσω τον βαθύ αποτροπιασμό μου για την εντατικοποίηση των ρωσικών επιθέσεων και σε μη στρατιωτικές υποδομές, με θύματα αμάχους.
Στεκόμαστε δίπλα στον ουκρανικό λαό και, όπως γνωρίζετε, η Ελλάδα από την πρώτη στιγμή βρέθηκε στο πλευρό της Ουκρανίας απέναντι στη ρωσική εισβολή στο έδαφός της. Συμπαρατάχθηκε με τον αμυνόμενο απέναντι σε μία αιματηρή επιχείρηση η οποία παραβιάζει κάθε έννοια κυριαρχίας και νομιμότητας και μετείχε έμπρακτα στη στήριξη του λαού σας, μαζί με όλο τον δυτικό κόσμο.
Πρόκειται για μία στάση αρχής, η οποία πηγάζει από τον απόλυτο σεβασμό μας στον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών αλλά και στο Διεθνές Δίκαιο, συνεπής όμως και με την πεποίθησή μας ότι η χρήση ένοπλης βίας για σκοπούς επιθετικούς δεν μπορεί να είναι ανεκτή.
Για την Ελλάδα το απαραβίαστο των συνόρων είναι αδιαπραγμάτευτο και κάθε παράνομο τετελεσμένο θα μας βρίσκει πάντα στην αντίθετη πλευρά. Το λέω αυτό έχοντας επίγνωση της σημασίας του για ένα έθνος, καθώς και για το δικό μας μένει ακόμα ανοιχτή η πληγή της Κύπρου, της εισβολής και της παράνομης κατοχής, 51 χρόνια μετά, μέχρι και σήμερα, του βορρά της Μεγαλονήσου.
Είναι επόμενο, λοιπόν, να είμαστε υπέρ της άνευ όρων κατάπαυσης των εχθροπραξιών και φυσικό να ζητάμε τη δικαίωση του αγώνα σας για μια δίκαιη ειρήνη. Και συνεχίζουμε να ενισχύουμε, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, τη γενναία αντίσταση του λαού της Ουκρανίας, να τον στηρίζουμε σε όλα τα fora, όπως και ειδικότερα στο Συμβούλιο Ασφαλείας, του οποίου η Ελλάδα είναι σήμερα μη μόνιμο μέλος, στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, βεβαίως, στις διαδικασίες του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη.
Να είστε βέβαιος, κ. Πρόεδρε, αγαπητέ Volodymyr, ότι στην Αθήνα έχετε έναν σταθερό σύμμαχο. Το έχουμε, άλλωστε, αποδείξει, εφαρμόζοντας το σύνολο των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Μόσχας, παρά το μη αμελητέο οικονομικό τους κόστος, ενώ ταχθήκαμε υπέρ της ευρωπαϊκής πορείας της Ουκρανίας, μία σύνθετη και απαιτητική διαδικασία στην οποία πάντως είμαστε έτοιμοι να συνδράμουμε.
Αγαπητέ Volodymyr, οι σχέσεις των χωρών μας αποκτούν επίσης, τώρα, μία νέα κρίσιμη πτυχή, αυτή της νέας, ασφαλούς ενεργειακής αρτηρίας που χαράσσεται από τον νότο προς τον βορρά, από την Ελλάδα μέχρι την Ουκρανία. Και αυτό μέσω του υπό διαμόρφωση κάθετου ενεργειακού διαδρόμου και του διασυνδετήριου άξονα Αλεξανδρούπολης – Οδησσού.
Έτσι, η Ουκρανία αποκτά άμεσα πρόσβαση σε διαφοροποιημένες και αξιόπιστες πηγές ενέργειας, ενώ η Ελλάδα καθίσταται πλέον κόμβος τροφοδοσίας της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης με αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Είναι μία καθοριστική συμβολή στην ενεργειακή σταθερότητα, την ανθεκτικότητα και την ασφάλεια, όχι μόνο της δικής μας αλλά και της δικής σας περιοχής. Πρόκειται για ένα σχέδιο το οποίο τώρα γίνεται εφικτό, μετά από πολύ συστηματική δουλειά της Ελληνικής Κυβέρνησης, και γίνεται εφικτό χάρη στη γεωγραφική θέση, τις υποδομές αλλά και τις στρατηγικές συνεργασίες της Ελλάδας.
Κυρίως αυτές που συνάφθηκαν στη Αθήνα, στο πλαίσιο της πολύ σημαντικής υπουργικής συνάντησης για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία, μόλις την περασμένη εβδομάδα, δηλώνοντας πια ότι η χώρα μας αναγνωρίζεται διεθνώς ως ένα σημείο αναφοράς στην ευρύτερη περιοχή Αλλά και από τη δήλωση πρόθεσης για τη συμφωνία πώλησης φυσικού αερίου που υπέγραψαν πριν από λίγο, παρουσία μας, η ΔΕΠΑ και η NAFTOGAZ, για την κάλυψη των άμεσων αναγκών σας, για να μπορέσετε να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις ενός δύσκολου χειμώνα. Και αυτή, βέβαια, η συμφωνία έρχεται σε συνέχεια και σε εφαρμογή των συμφωνιών της προηγούμενης εβδομάδας για την εξασφάλιση και τροφοδοσία αμερικανικού φυσικού αερίου.
Μιλάμε ουσιαστικά για την άμεση – επαναλαμβάνω, άμεση – ενεργοποίηση του Κάθετου Διαδρόμου που συνδέει την Ελλάδα με την Ουκρανία.
Ενώ, ταυτόχρονα, θέλω να κάνω και μία μνεία στη συμφωνία την οποία υπέγραψε η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με την UKRHYDROENERGO, σηματοδοτεί και αυτή την πρόσθετη υλοποίηση ενός έργου αντλισιοταμίευσης το οποίο θα σταθεροποιήσει το ενεργειακό δίκτυο της Ουκρανίας.
Η Ελλάδα έτσι, για να το πω με πολύ απλά λόγια, καθίσταται ένας πάροχος ενεργειακής ασφάλειας για την πατρίδα σας.
Αναμφίβολα, όλες αυτές είναι καταλυτικές εξελίξεις στον δρόμο για την οριστική απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, γιατί η Ευρώπη θα σταματήσει να αγοράζει ρωσικό φυσικό αέριο, το οποίο δεν θα μπορεί πια να εισέρχεται «μεταμφιεσμένο» στην ήπειρό μας.
Με τη χώρα μας να πρωταγωνιστεί στις περιφερειακές πρωτοβουλίες με αυτόν τον στόχο, έχοντας ως αιχμή την Αλεξανδρούπολη, το σημείο-κλειδί από το οποίο, εξάλλου, περνά ήδη συμμαχική και ανθρωπιστική βοήθεια προς την Ουκρανία.
Με τον Πρόεδρο Zelenskyy συζητήσαμε επίσης τρόπους περαιτέρω στήριξης της Ουκρανίας, πάντα σε συνεργασία με τους εταίρους μας, καθώς και τις περαιτέρω προοπτικές της διμερούς συνεργασίας μας.
Και μία από τις πιο σημαντικές αφορά τη συνδρομή μας στη μεταπολεμική ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, με ελληνικές εταιρείες οι οποίες διαθέτουν τεχνογνωσία και εμπειρία να συμβάλλουν καθοριστικά σε αυτή την τιτάνια προσπάθεια ανασυγκρότησης της χώρας σας, ώστε να κλείσουν όσο το δυνατόν πιο σύντομα τα τραύματα του πολέμου.
Θα είμαστε παρόντες τόσο στον κατασκευαστικό τομέα, μέσω συμπράξεων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, όσο και στα πεδία της ψηφιοποίησης, της υγείας, της προστασίας των πολιτιστικών μνημείων.
Ας μου επιτραπεί, μάλιστα, να επαναλάβω το ιδιαίτερο ενδιαφέρον μας για την Οδησσό – την έχω επισκεφτεί εξάλλου, αγαπητέ Volodymyr, δύο φορές, είναι μία πόλη-σύμβολο, με ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς με την Ελλάδα, είναι ταυτόχρονα και μία πόλη-έμπνευση των Ουκρανών, είναι μία πόλη-γέφυρα ανάμεσα στη Μαύρη Θάλασσα, την Κεντρική Ευρώπη, τη Μεσόγειο, αλλά είναι και μία πόλη-νήμα η οποία ενώνει την Ελλάδα με την Ουκρανία.
Θα έλεγα ότι είναι μια φυσική συνέχεια της ιστορίας η οποία συνέδεσε τους λαούς μας στο πέρασμα του χρόνου. Έλληνες έζησαν επί αιώνες στις ακτές του Ευξείνου Πόντου, πρόκοψαν και προσέφεραν εκεί. Οι σχέσεις μας, συνεπώς, έχουν πολύ ισχυρές ρίζες. Σήμερα ενισχύονται και εξελίσσονται και βέβαια θα ενισχυθούν ακόμα περισσότερο αφού κλείσει το παρόν κεφάλαιο.
Αγαπητέ Volodymyr, οι γυναίκες και οι άντρες της Ουκρανίας πολεμούν εδώ και σχεδόν τέσσερα χρόνια με απαράμιλλη γενναιότητα για την ελευθερία τους, κερδίζοντας καθημερινά τον σεβασμό και τον θαυμασμό μας, δίνοντας μαθήματα γενναιότητας και ανθεκτικότητας και εμπνέοντας κάθε δημοκρατικό πολίτη από άκρη σε άκρη της Ευρώπης. Ας ξέρουν ότι η Ελλάδα είναι και θα εξακολουθεί να είναι μαζί τους.
Κλείνω εκφράζοντας την ικανοποίησή μου για το άριστο επίπεδο συνεργασίας μεταξύ των χωρών μας, που σήμερα επιβεβαιώσαμε στην προοπτική μιας αμοιβαίας σύμπλευσης, πολιτικής, οικονομικής και -ιδιαίτερα σημαντικής- ενεργειακής.
Θέλω να σε ευχαριστήσω θερμά για την παραγωγική και ουσιαστική μας συνάντηση. Και πάλι, καλώς όρισες στην Αθήνα.”