Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ πρότεινε ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να εξετάσει την αποβολή της Ισπανίας από τη στρατιωτική συμμαχία λόγω της άρνησής της να ανταποκριθεί σε νέους στόχους αμυντικών δαπανών, κλιμακώνοντας μία διαμάχη μηνών με τη Μαδρίτη και εγείροντας ερωτήματα για την ενότητα της συμμαχίας, καθώς οι εντάσεις με τη Ρωσία συνεχίζονται.
Τι έχει συμβεί
Τον Ιούνιο του 2025, στο NATO Summit στη Χάγη, συμφωνήθηκε ότι τα κράτη-μέλη θα αυξήσουν τις αμυντικές και συναφείς σε θέματα ασφάλειας δαπάνες σε 5% του ΑΕΠ ως στόχο μέχρι το 2035.
Η Ισπανία αντέδρασε, λέγοντας πως αυτός ο στόχος είναι μη ρεαλιστικός και “ασύμβατος με το κοινωνικό κράτος” της χώρας.
Η Ισπανία είναι το μοναδικό μέλος μεταξύ των 32 χωρών του ΝΑΤΟ που απορρίπτει αυτόν τον στόχο, με τον πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ να εξασφαλίζει μια εξαίρεση της τελευταίας στιγμής για να ξοδέψει μόνο έως και το 2,1% του ΑΕΠ
Ο Τραμπ έχει επικρίνει επανειλημμένα την Ισπανία για τις μικρότερες δαπάνες της ως ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με τον νέο στόχο.
Στις 9 Οκτωβρίου 2025, κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον πρόεδρο της Φινλανδίας, Αλέξανδρο Στούμπ, ο Τραμπ είπε: «Maybe you should throw them [Ισπανία] out of NATO, frankly». Δηλαδή, «Ίσως θα έπρεπε να τους πετάξετε έξω από το ΝΑΤΟ, ειλικρινά.»
Τα σχόλια έγιναν καθώς ο Τραμπ ανακοίνωσε μια ξεχωριστή συμφωνία ύψους 6,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη Φινλανδία, ώστε να παρέχει παγοθραυστικά για την ενίσχυση των αμερικανικών δυνατοτήτων στην Αρκτική.
Η Ισπανίδα υπουργός Άμυνας Μαργαρίτα Ρόμπλες απάντησε την Παρασκευή (10/10/25), δηλώνοντας ότι «δεν ανησυχούμε» και τόνισε πως «η Ισπανία είναι μία από τις δεσμευμένες και πιστές συμμάχους του ΝΑΤΟ». Κύκλοι της ισπανικής κυβέρνησης υπογράμμισαν ότι η Ισπανία παραμένει πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ και ανταποκρίνεται στους στόχους επιχειρησιακής ικανότητας.
Πόσο ρεαλιστικό είναι να αποβληθεί η Ισπανία από το ΝΑΤΟ;
Με βάση το διεθνές δίκαιο του ΝΑΤΟ, τη δομή του οργανισμού και τις υφιστάμενες συμφωνίες, μια τέτοια αποβολή μοιάζει πολύ απίθανη, για τους εξής λόγους:
- Δεν υπάρχει θεσμικά προβλεπόμενη διαδικασία αποβολής
Το καταστατικό του ΝΑΤΟ (North Atlantic Treaty) δεν προβλέπει ρητά κανένα άρθρο που να επιτρέπει την αποβολή ενός κράτους-μέλους επειδή δεν ακολουθεί οικονομικές δεσμεύσεις. - Απαιτείται συναίνεση
Οι αποφάσεις για σημαντικές αλλαγές – όπως η αποβολή μέλους – θα απαιτούσαν την ομόφωνη έγκριση όλων των κρατών-μελών. Είναι πολύ απίθανο να υπάρξει συμφωνία σε κάτι τόσο ακραίο. - Γεωστρατηγική σημασία της Ισπανίας
Η Ισπανία έχει στρατηγική θέση (Ιβηρική χερσόνησος), βάσεις, συμμετοχή σε διεθνείς αποστολές κ.ά. Αποβολή της θα δημιουργούσε σοβαρές νομικές, γεωπολιτικές και στρατηγικές επιπλοκές. - Πολιτικός κίνδυνος και συνέπειες
Μια τέτοια κίνηση θα προκαλούσε μεγάλη ένταση εντός της Συμμαχίας και διαφωνίες, πιθανώς υπονόμευσε την ενότητα και την αξιοπιστία του ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα σε καιρούς που η Ευρώπη αντιμετωπίζει αυξημένες απειλές ασφαλείας (π.χ. από τη Ρωσία). - Πρακτικά εμπόδια
Ακόμη και αν κάποια κράτη πίεζαν προς αυτή την κατεύθυνση, η υλοποίηση θα έπρεπε να συνοδεύεται από νομικές διαδικασίες, αλλαγές στο καταστατικό, πιθανές αντιδράσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και κινδύνους αποσταθεροποίησης. - Καμία προηγούμενη περίπτωση
Κανένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ δεν έχει ποτέ αποβληθεί. Αυτό δημιουργεί ένα προηγούμενο που θα ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστο.